Geduld is een schone zaak

De officiële uitslag van de gemeenteraadsverkiezingen is inmiddels een maand bekend. En het proces om te komen tot een definitief coalitie-/college akkoord is in volle gang. Maar hoe lang duurt zo’n proces? De aangestelde informateurs Sander Lensink (CDA) en Hans Kröger (JESSLokaal) zijn een zoektocht gestart naar naar de juiste combinatie van partijen die uiteindelijk samen een meerderheid van de zetels in de gemeenteraad hebben.

Een meerderheid
Tijdens de formatie wordt de basis gelegd voor de nieuwe raad en voor het beleid dat de 29 raadsleden van Schagen de komende vier jaar voeren. Bekend is dat de twee grootste partijen (CDA en JESSLokaal) een coalitie willen vormen inde gemeente Schagen. Met 7 en 6 zetels hebben ze echter geen meerderheid in de gemeenteraad. Samenwerken met één of meerdere andere partijen is de wens.

Over coalitie onderhandelingen is weinig in de wet geregeld. Het proces en de duur van de onderhandelingen verschillen per gemeente. Er is dan ook niets te voorspellen over de termijn waarop de coalitie voor de komende vier jaar officieel gepresenteerd wordt. Gebruikelijk is wel om het voor de zomer af te ronden.

Drie stappen
Ondanks dat er geen wettelijk bepaald stappenplan is, verloopt het proces in elke gemeente ongeveer hetzelfde, namelijk langs onderstaande drie stappen:

Stap 1.
De grootste partij neemt meestal het initiatief. In de bijeenkomst van 17 maart heeft Puck de Nijs, als lijsttrekker van de grootste partij, aangegeven dat zij inderdaad het initiatief nemen en iedere partij uitnodigen voor een gesprek.

Na afloop van deze gesprekken bleek er overeenstemming over deelname van het CDA en JessLokaal aan het nieuwe college. Zij vormen als het ware het motorblok. Het CDA en JessLokaal hebben vervolgens informateurs aangewezen, respectievelijk Sander Lensink en Hans Kröger.

Stap 2.
De twee informateurs voeren de verkennende gesprekken met alle partijen. Aan bod komen vragen als: met welke partijen wil jouw partij gaan samenwerken? Zijn er partijen waarmee jullie niet willen samenwerken? Wat zijn jullie belangrijkste inhoudelijke punten voor het akkoord? Zijn er punten waar jullie niet over willen onderhandelen? Wie is/zijn de kandidaat-wethouder(s) voor jullie partij? Naar aanleiding van de gesprekken volgt er een advies, tevens startsein voor stap drie, de coalitieonderhandelingen.

De informateurs hebben een rapport uitgebracht waarin zij het advies geven om een coalitie van CDA, JessLokaal, de Seniorenpartij en de PvdA nader te onderzoeken.

Stap 3.
De derde en laatste stap is de formatiefase. In deze fase wordt er onderhandeld over een coalitie-/collegeakkoord. De lijsttrekker van de grootste partij wordt (in de meeste gevallen) benoemd tot formateur en zal in die hoedanigheid de onderhandelingen begeleiden. Naast de inhoud van het akkoord, gaan de gesprekken ook over de invulling van het college. Bijvoorbeeld over het aantal wethouders in het college, de kandidaat-wethouders en de verdeling van de portefeuilles.

De formatiefase eindigt met een voorstel welke wordt toegelicht aan de gemeenteraad, die er over in debat gaan in de raadsvergadering. De burgemeester brengt (als voorzitter) het voorstel vervolgens in stemming. Wordt het voorstel aangenomen? Dan worden na het debat de wethouders benoemd en kunnen de raad en het college direct aan slag. Bereiken de partijen geen inhoudelijke overeenstemming? Dan start de formatiefase opnieuw.

Voor wat de gemeente Schagen betreft nog even geduld. De formatie bevindt zich nu ergens aan het begin van de derde stap. Wordt vervolgd. We houden je op de hoogte...